Geçtiğimiz hafta içerisinde Twitter’da yazdığım uzun bir thread ile bir yetişkin olarak ADHD (DEHB – Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) ile yaşamanın ve buna karşı önyargı ve bilgisizliğin ne gibi zorluklar getirdiğini anlattım. İnsanların gerçekten bu konuda daha fazla konuşmaya, paylaşmaya ve desteğe ihtiyacı olduğunu da görmemi sağladı bu tecrübe.
Bu konuda daha sık yazmayı ve bir şeyler yapmayı düşünüyorum ama bir yandan da yazdıklarımın yalnızca Twitter’da kalmasını istemediğim için kişisel bloguma da bir kopyasını almak istedim. Tweetler bu linkte, buradaki versiyonu sadece okumayı kolaylaştırmak için ufak düzeltiler yapılmış hâli.
Geçtiğimiz günlerde yabancı ADHD topluluğunda tartışılıyordu ADHD konusunda bilgi edinmekten yardım almaya kadar birçok sürecin neredeyse ADHD düşmanı olduğu konusu. Çok ciddi bir sorun bu. https://t.co/n3Q8l7YnPA
Mesela:
ADHD konusunda, özellikle yetişkin ADHD bir yalanmış gibi davranma ve küçümseme dev bir sorun ve geç teşhis başta olmak üzere yığınla büyük sıkıntılar yaratabiliyor. Bir de böyle şeylerle uğraşmak her şeyi daha da zorlaştırıyor. Mesela ilaç kullanımı: Bir kere devlet yetişkin olduğunuz için karşılamıyor. Her ay cebinizden ödemeniz, her ay reçete almanız, ardından ilacın olduğu bir eczane bulmanız gerek çünkü bazı aptallar bu ilaçları “Limitless” hapı zannediyor. ADHD birisi için düşünmesi bile işkence.
Zaten önyargı çocuklukta teşhisi zorlaştırıyor, yetişkin olarak teşhis ise ısrarcı olmazsanız imkansız. Ben durumu anlayıp da yetişkin ADHD konusunda bilgi sahibi bir psikiyatrist arayıp bulmasaydım hala anksiyete ilacının dozunu arttırmaktan ibaret bir tedavide sıkışıp kalırdım.
Kendi başınıza bir şeyler öğrenmeniz ve çözüm bulmanız da çok zor. Türkçe kaynak ve destek çok sınırlı, çevrenizden ise nasıl bir tepki geleceğini bilememek paylaşmayı zorlaştırıyor. Üzerine Emotional Sensitivity Dysphoria da eklenince içinize kapanmanız an meselesi.
En büyük dert ise ADHD nedir anlamayan kişilerin sözüm ona tavsiyeleri ve çözümleri.
“Odaklanman lazım.” = Ciddi misin?
“Hepimizde biraz dikkat sorunu var zaten.” = Emin ol aynı şey değil.
“Dikkatini dağıtan şeyleri ortadan kaldır.” = Komple beynimi aldırmamız lazım o zaman.
Tüm bunların altında birçok farklı sebep var. En başında tüm bunlara karşı kökleşmiş olan önyargı ve komplo teorileri geliyor. Aşı karşıtlarından önce ADHD’nin bir efsane ve komplo olduğunu iddia edenler vardı. Onlar yüzünden bir sürü insan hayatlarını zorluk içinde geçiriyor.
Benim gibi şanslı ve çözüm konusunda inatçı değilseniz siz fark etmeden ADHD hayatınızı mahvedebilir. Teşhis/tedavi edilmeyen ADHD ile yaşamak birçok diğer rahatsızlığa (depresyon vb) ve ciddi bağımlılık sorunlarına yol açabiliyor. Bu konular konuşulmadıkça da durum kötüleşiyor.Ve bu konulardaki önyargı ve diğer sıkıntılar açıkça konuşmaya da engel.
Ben yeni teşhisimi aldım sayılır (Mart 2020) ama şu ana kadar herkese açık bir şekilde konuşmaya korkuyordum çünkü insanların bana bakışını değiştireceğini biliyorum. Bunları yazarken bile o korku içimde var. Ama bir anda patladım ve şu anda kendimi tutamıyorum. Çünkü tüm bunların yarattığı sıkıntıları ve başkalarına etkilerini düşündükçe hırs yapıp konuşmak istiyorum. Bir şekilde bu önyargıyı kırmak gerekiyor. Bir şekilde ADHD’nin anlaşılmasını sağlamamız lazım.
Bunlar yüzünden kendisini anlayamayan ve sürekli kendisini suçlayarak yaşayan insanlar var. Anlasa bile yardım istemeye korkanlar var. Konuşmaya, paylaşmaya korkanlar var. Yardım almak istediğinde sürecin zorlukları yüzünden pes edenler var. Öyle ya da böyle bunların değişmesi lazım. ADHD ne bir komplo ne de herkesin bazen yaşadığı bir “dikkatsizlik”. ADHD ciddi bir nörolojik farklılık ve bunu herkesin anlaması, bunu yaşayan insanların korkup saklanmaya ihtiyaç duymadan yaşayabilmesi lazım.
ADHD teşhisi aldığımdan bu yana bir şeyler yapıyorum ama kendimi saklamak zorunda kalmak en büyük derdimdi. Bir yandan insanların durumu anlamasını isterken diğer yandan bunu küçümseme veya en ufak şeyde bana karşı kullanma ihtimalinden korkup sakladım. Bugün kazara bitirdim bunu
Bundan sonrası ne olur bilmem ama en azından bir şekilde bu konularda daha fazla konuşmayı ve yazmayı istiyorum. Ne yaparım bilmem ama bir şeyler yapmak istiyorum diğer ADHD’lere yardım edebilmek için.
Leave a Reply